SERBEST DÜŞÜNCE DERNEĞİ TÜZÜĞÜ
1) Derneğin Adı
Derneğin adı, SERBEST DÜŞÜNCE DERNEĞİ’dir. Derneğin kısaltılmış adı SDD’dir.
2) Derneğin Merkezi
Derneğin merkezi İstanbul’dadır.
Dernek yurtiçi ve yurtdışında gerekli gördüğü il ve ilçelerde şubeler kurabilir, temsilciler atayabilir.
3) Amacı ve Faaliyet Alanı
Derneğin amacı ve faaliyet alan şu şekildedir:
a) Dernek tarafından yapılacak ve/veya yaptırılacak olan yerel, ulusal ve uluslararası ölçekteki araştırmalar, proje uygulamaları, yardımlaşma ve dayanışma faaliyetleri ile özgür düşünceye yönelik fikir, politika, proje geliştirmek ve uygulamak, uluslararası düzeyde bilgi ve birikimi geliştirmek.
b) Siyasi örgütlenmeler ve siyaset üretim süreçleri ile ilgili alternatif modeller üzerinde düşünsel çalışmalar yapmak.
c) Doğrudan dijital demokrasi pratikleri üzerinde çalışmak.
d) Alternatif siyasi yönetim sistemleri üzerinde çalışmak.
e) Rekabetçi, dinamik ve herkesin katkısı oranında söz sahibi olacağı, bir siyasi hareketin ihtiyacı olan kaynakları oluşturabilen yeni, alternatif bir siyaset platformu geliştirmek.
f) Yenilikçi platform üzerinde ve gelişen yeni şartlara uygun politika geliştirecek, geleceğin yeni nesil siyasetçilerini yetiştirmek.
g) Üretilen politikaları organize ederek, yeni platformda yeni siyasetçiler ile yeni bir siyasi yaklaşım geliştirmek. Bu politika ve yaklaşımları toplum ve siyasi yapılar ile paylaşmak. İleride doğacak ihtiyaçlar doğrultusunda saklamak ve güncel tutmak.
h) Üye ve destekçilerinin ihlal edilen sübjektif haklarının savunulması amacıyla hukuki destek sağlamak
4) Çalışma Biçim ve Konuları
Dernek süresiz olarak kurulmuş olup amacını gerçekleştirmek için aşağıda belirtilen konu ve alanlarda çalışmalar yapabilir:
a) Üyelerin tanışmasını, dayanışmasını, aralarında iletişim kurulmasını, bilgilendirilmesini sağlar.
b) Yeni üyelerin alınmasına çaba harcar.
c) Dernek içinde oluşturulacak komiteler ya da uzman kişiler aracılığı ile toplumun tüm kesimlerinin ekonomik, sosyal, ve siyasal gelişimlerini sağlamak için konferans, kongre, sempozyum, panel, gezi, piyango, açık oturum, forum, fuar, sergi, kermes, konser, araştırma, inceleme, etüt, kurs, anket, seminer vb. toplantılar, her türlü bilimsel, eğitsel ve sosyal çalışmalar düzenler, amaç ve çalışma konuları ile ilgili tüm alanlarda plan ve proje yaptırır, ilgili konularda öneri ve dilekleri saptar.
d) İlgili kurum ve kuruluşlarca işbirliği yaparak eğitim programları düzenler.
e) Derneğimizce ihtiyaç sahibi öğrencilere burs vermek, ayni ve nakdi yardımda bulunmak.
f) Gerekli görülen yerlerde şube ve temsilcilikler açmak.
g) Gerekli izinlerin alınmasıyla şartıyla yardım toplama faaliyetlerinde bulunabilir. Yurt içinden ve yurt dışından bağış kabul edebilir.
h) Uluslararası faaliyette bulunur, yurt dışındaki dernek veya kuruluşlara üye olur ve bu kuruluşlarla proje bazında ortak çalışmalar yapar veya yardımlaşır.
i) Üyelerinin bilgi ve deneyimlerinin artmasını sağlamak için sosyal faaliyetlerde bulunabilir, yurt içi ve yurt dışında her türlü geziler düzenler ya da düzenletir.
j) Üyelerinin istirahatı ve boş zamanlarını değerlendirebilmek amacıyla lokal açabilir.
k) Amaç ve hizmet konuları için gerekli taşınmaz mallar satın alır, kiralar ve satar, bu mallar üzerinde her türlü hakları koydurabilir, işletebilir ve her türlü inşaatı yaptırabilir.
l) Yardım Toplama Kanunu ile bu Ana Tüzük hükümlerinde belirtilen amaç ve hizmet konuları için vakıf ve yardım sandıkları kurabilir, koşullu ya da koşulsuz vasiyetleri kabul edebilir.
m) Tüzük amaçlarının gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyduğu gelirleri temin etmek amacıyla iktisadi, ticari ve sanayi işletmeler kurmak ve işletmek.
n) Amacın gerçekleştirilmesi için gerek görülmesi durumunda yurt içinde ve yurt dışında vakıf kurmak, federasyon kurmak veya kurulu bir federasyona katılmak, gerekli izin alınarak derneklerin kurabileceği tesisleri kurmak.
o) Düşünsel çalışmalar amacı ile fiziki veya çevrimiçi toplantılar yapabilir.
p) Çalıştığı konular ile ilgili sonuçları medya yolu ile duyurabilir.
q) Çalışmalarını duyurmak için amaçları doğrultusunda radyo ve televizyon yayınlarından faydalanır.
r) Dernek ve çalışma konuları üzerine faaliyetleri ile ilgili medya yolu ile bilgilendirme yapabilir.
s) Yurtdışında özgürlükçü düşünce doğrultusunda kurulmuş dernek, vakıf vb. kuruluşlarla dayanışma sağlayarak uluslararası etkinliklerde bulunur. Yabancı ülkelerde kurulmuş bulunan özgürlükçü düşünce dernekleri ve bu derneklerin oluşturduğu platform, federasyon, birlik gibi kuruluşlarla işbirliği içerisinde çalışmalar yapar.
t) Mağduriyet halinde, YK kararı ile hukuki destekte bulunabilir, kendilerinin ve yakınlarının mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik, maddi ve manevi yardımda bulunabilir.
u) Tüzük amaçlarının gerçekleştirmek amacı ile gerekli personeli, 4857 sayılı iş kanunu kapsamında her türlü sözleşme türü ile istihdam edebilir.
5) Dernek Kurucuları
Dernek kurucu üyelerinin ad ve soyadları, meslek ve sanatları, ikametgâhları ve uyrukları EK1’de belirtilmiştir.
6) Dernek Amblemi
Derneğin amblemi ilk genel kurulda belirlenecektir. Dernek amblemi, Yönetim Kurulu’nun izni olmadan, üyeler dışında kimseye dağıtılamaz, satılamaz ve amaç dışı kullanılamaz.
7) Üyelik Koşulları
Fiil ehliyetine sahip bulunan ve derneğin amaç ve ilkelerini benimseyerek bu doğrultuda çalışmayı kabul eden ve mevzuatın öngördüğü koşullarını taşıyan her gerçek ve tüzel kişi bu derneğe üye olmak için başvuruda bulunabilir.
Ancak, yabancı gerçek kişilerin üye olabilmesi için Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olması da gerekir. Onur üyeliği için bu koşul aranmaz.
8) Üyelik Türleri
Derneğin üyelik türleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Kurucu Üye : Derneğin resmi kuruluşunda yer alan, gerekli fikirsel, fiziki ve doküman ve derneğe davet edilecek kişilerin belirlenmesi, davetlerin gerçekleştirilmesi çalışmalarında bulunan kişilerin ifade eder.
b) Asli Üye : Dernek üyeliğinin gerektirdiği her türlü yükümlülükleri üstlenmiş ve üyelik sorumluluğu ile haklardan yararlanan üyedir. Üyenin hakları, gereken koşulları içermek kaydı ile her türlü göreve aday olmak ve oy kullanmak; yükümlülükleri ise özel ve genel toplantılara katılmak, ödentilerini zamanında ödemek, amaç ve hizmet konularına bağlı olarak gereken çabayı harcamak ve Derneğin toplum içindeki olumlu görüntüsünü sürdürmek ilkelerini içerir.
c) Aday Üye : Dernek yönetiminde görev alamazlar ancak ihtiyaç olan hizmetler ve dernek faaliyetlerinde ve projelerinde ve alt komite yönetimlerinde gönüllük esasına göre görev alabilirler. Aday üyelerin genel kurulda oy hakkı yoktur. Dilek, temenni ve fikirlerinden istifade etmek için toplantılarda söz isteyebilirler. Dernek aidatını ödemek zorunda değildirler. İsterlerse Aday Üyelik kapsamında en az 1 yılı tamamladıktan sonra ve dernek faaliyetlerinde ve ilgili komitelerinden en az birinde aktif görev ve sorumluluğunu eksiksiz yerine getirdiği belgelendikten sonra; görevde bulunan en az 1 asli üyenin tavsiye ve kefaletinde asli üye başvuru hakkı elde edebilir.
d) Onur Üyesi : Bir şeref ve onur göstergesi olarak çalışma ve yardımları ile Türkiye’de Serbest Düşünce Derneğinin öncülüğünü yaptığı konularda büyük hizmeti dokunanlara Yönetim Kurulunca verilir. Onursal üyeler Genel Kurul toplantılarına katılarak konuşma yapmak üzere söz alabilirler ancak oy hakları yoktur. Aidat yükümlülükleri yoktur.
9) Üyelik İşlemleri
Dernek üyeliği işlemleri aşağıda gösterilmiştir.
Derneğin asli üyesi olabilmek için ilgili kişinin veya tüzel kişi temsilcisinin, Derneğin Tüzük hükümlerini kabul ettiklerini ve gerekli üyelik koşullarını içerdiklerini belirten “Üyelik Başvuru Formu” ile üyelik başvurusunu yazılı olarak Yönetim Kuruluna iletmesi gerekir.
Genel kurul tarafından belirlenecek tahkikat komisyonu üye adayı ile ilgili araştırma sonuçlarını içeren bir rapor tanzim eder ve Yönetim Kurulu’na sunar.
Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.
Kişinin Dernek üyeliğine kabul edilmesi üzerine “Üye Kayıt Defteri” ne kimliği işlenir.
Üyeliğin reddi kararına karşı Yönetim Kurulu’na itiraz dilekçesi verilebilir, Yönetim Kurulu’nun red kararı ilk Genel Kurulda görüşülerek karara bağlanır. Genel Kurul’un kararı kesindir.
Hiç kimse Derneğe üye olmaya zorlanamaz.
Derneğin aday üyesi olabilmek için ilgili kişinin veya tüzel kişi temsilcisinin, Derneğin Tüzük hükümlerini kabul ettiklerini ve gerekli üyelik koşullarını içerdiklerini belirten “Aday Üyelik Başvuru Formu” ile aday üyelik başvurusunu yazılı olarak Yönetim Kuruluna iletmesi gerekir. Yönetim Kurulu üyelik başvurusunu takip eden ilk Yönetim Kurulu toplantısında aday üyelik kararını oylar ve aday üyelik oy çokluğu ile kabul edilir.
10) Üyeliğin Sona Ermesi
Dernek üyeliği, aşağıdaki nedenlerle sona erer.
a) Üyenin ölümü: Üyelik, üyenin ölümü ile sona erer.
b) Üyelikten ayrılma: Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir. Üyenin istifa dilekçesi yönetim kuruluna ulaştığı anda çıkış işlemleri sonuçlanmış sayılır. Üyelikten ayrılma, üyenin derneğe olan birikmiş borçlarını sona erdirmez
c) Üyelikten çıkarılma: Dernek üyeliğinden çıkarılma nedenleri aşağıda gösterilmiştir. Dernek üyeliğinden çıkarılma nedenleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Dernek yetkili kurullarınca verilen görevlerden sürekli kaçınmak ve Derneğin amaç ile hizmet konularına ilgisizlik göstermek.
b) Derneklere üye olma hakkını yitirme ve Dernek Ana Tüzüğü Hükümleri ile Genel Kurul ve Yönetim Kurulu kararlarına aykırı davranmak.
c) Yetkili olmadığı halde Dernek adına hukuksal işlemlerde bulunup, Derneği borç ve yükümlülük altına sokmak.
d) Derneğin amacının gerçekleşmesinin zorlaştırıcı ve engelleyici işlem ve eylemlerde bulunmak.
e) Uyarılara rağmen aylık ödentilerini üst üste üç (3) ay ödememek.
f) Dernek faaliyetlerini engellemek veya dernek ve dernek üyelerinin itibarını zedeleyici sözler sarf etmek, yazılı beyanlarda veya sair davranışlarda bulunmak
g) Taksirli suçlar hariç kesinleşmiş bir kararla iki yıldan fazla hapis veya bir yıldan fazla ağır hapis cezasıyla veya basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanmak ve dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırmak suçlarından biri ile hüküm giymiş olmak.
Yukarıda sayılan durumlardan birinin tespiti halinde üyelikten çıkarma işlemi yönetim kurulu kararı ile yapılır.
Üyelikten çıkarma kararı sonrasında Dernek Yönetim Kurulu, üyenin “Üye Kayıt Defteri”ndeki kaydını siler. Ölen üyenin dışında ayrılan ya da çıkarılan üyenin tüm ödenti borçları ödenmediği takdirde Dernek Yönetim Kurulu yasal yollara başvurabilir.
11) Organlar
Derneğin üçü (3) zorunlu organı vardır. Derneğin organları aşağıda gösterilmiştir.
Derneğin organları:
a) Genel Kurul
b) Yönetim Kurulu
c) Denetim Kurulu
d) Danışma Kurulu
e) Aday Üye Tahkikat Kurulu
12) Genel Kurul
Dernek Genel Kurulu her iki (2) yılda bir Mart ayında olağan olarak toplanır ve üyelerinin salt çoğunluğunun katılması ile Dernek merkezinin bulunduğu yerde çalışmalarına başlar.
13)Genel Kurul Çağrı Yöntemi
Dernek Genel Kurulu’nun toplantıya çağrılmasında uygulanacak yöntemler aşağıda gösterilmiştir.
a) Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler ve tüm ödenti borçlarının ödenmesi için borçlu üyelere uyarıda bulunur. Borçları bulunan üyeler Genel Kurul Toplantısı’na katılamazlar.
b) Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler, en az on beş (15) gün önceden, toplantının günü, saati, yeri ve gündemi en az bir gazetede veya derneğin internet sayfasında ilan edilmek, yazılı olarak bildirilmek, üyenin bildirdiği elektronik posta adresine ya da iletişim numarasına mesaj gönderilmek veya mahalli yayın araçları kullanılmak suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.
c) Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.
d) Genel Kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.
e) Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının bu tüzükte yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir. Bu şekilde karar alınması olağan toplantı yerine geçmez.
14) Genel Kurul Toplantı İlkeleri
a) Genel Kurul toplantılarında uygulanacak ilkeler aşağıda gösterilmiştir.
Genel Kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde ise üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.
b) Genel Kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde hazır bulundurulur. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilir. Üyeler, yönetim kurulunca düzenlenen listedeki adları karşısına imza koyarak toplantı yerine girerler. Toplantı yeter sayısı sağlanmışsa durum bir tutanakla tespit edilir ve toplantı yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından açılır. Toplantı yeter sayısı sağlanamaması halinde de yönetim kurulunca bir tutanak düzenlenir.
c) Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulur. Toplantının yönetimi ve güvenliğinin sağlanması divan başkanına aittir.
d) Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazirun listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.
e) Genel Kurulda, yalnızca gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.
f) Genel Kurula katılma hakkı bulunan her üyenin bir oy hakkı vardır; üye oyunu şahsen kullanmak zorundadır. Onursal üyeler genel kurul toplantılarına katılabilir ancak oy kullanamazlar. Tüzel kişinin üye olması halinde, tüzel kişinin yönetim kurulu başkanı veya temsille görevlendireceği kişi oy kullanır
g) Genel Kurulda, aksine karar alınmamışsa, yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimleri gizli oy, diğer konulardaki kararlar ise açık oy usulünce oylanır. Açık oylamada, genel kurul başkanının belirteceği yöntem uygulanır.
h) Gizli oylama yapılacak olması durumunda ise, toplantı başkanı tarafından mühürlenmiş kağıtlar veya oy pusulaları üyeler tarafından gereği yapıldıktan sonra içi boş bir kaba atılır ve oy vermenin bitiminden sonra açık dökümü yapılarak sonuç belirlenir.
i) Genel Kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.
j) Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar bir tutanağa yazılır ve divan başkanı ile yazmanlar tarafından birlikte imzalanır. Toplantı sonunda, tutanak ve diğer belgeler yönetim kurulu başkanına teslim edilir. Yönetim kurulu başkanı bu belgelerin korunmasından ve yeni seçilen yönetim kuruluna yedi gün içinde teslim etmekten sorumludur.
15) Olağanüstü Genel Kurul
Olağanüstü Genel Kurul, olağan Genel Kurul Toplantısı’na kadar beklenilmesinin mümkün olamayacağı ya da bir an önce görüşülmesinde yarar sağlayacağı önemli ve zorunlu konularda, aşağıda gösterilen başvuru ve kararlar uyarınca Yönetim Kurulu tarafından en geç bir (1) ay içinde toplantıya çağrılır.
a) Dernek üye sayısın beşte bir (1/5)’inin konu için yapacakları yazılı ve imzalı başvurusu,
b) Yönetim Kurulu’nun, gerek gördüğü konularda salt oy çoğunluğu ile alacağı kararı,
c) Denetim Kurulu’nun Dernek hesap işlemleri ile bütçe konusunda salt çoğunlukla alacağı kararı,
d) Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı, olağan Genel Kurul Toplantısı’ndaki yöntem ve ilkelere göre yapılır ve sadece toplantıya neden olan konu üzerinde görüşülüp karar alınır.
16) Genel Kurul Görev ve Yetkileri
Genel Kurul, Derneğin en yetkili karar organı olup görev ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir.
a) Türkiye Cumhuriyeti yasaları ile Dernek Ana Tüzüğü hükümleri doğrultusunda gerekli kararları almak,
b) Çalışma dönemi, çalışma programı ile yıllık bütçe yönetmeliği, gelir ve gider çizelgelerini görüşüp onaylamak,
c) Çalışma dönemi Yönetim ve Denetim Kurulu asil ve yedek üyelerini seçmek,
d) Geçen çalışma dönemine ilişkin Yönetim Kurulu çalışma raporu ile bilanço ve gelir gider çizelgelerini; Denetim Kurulu’nun denetim raporunu görüşüp onaylamak ve Yönetim Kurulu üyelerini ibra etmek,
e) Dernek Ana Tüzüğü’nün değiştirilmesine ilişkin Yönetim Kurulu tasarısını görüşüp karara bağlamak,
f) Yönetim Kurulu’nun onaya sunduğu Yönetmelikleri görüşüp, karara bağlamak,
g) Dernek üyeliğinden çıkarılanların, Yönetim Kurulu kararlarına karşı sürelerinde yapılan itirazlar hakkında karar almak,
h) Derneğe taşınmaz mal satın alınması ya da satılması konularında Yönetim Kurulu’na yetki vermek,
i) Derneğin uluslararası çalışmalarda bulunması, yurt dışındaki kuruluşlara katılması ya da bunlarla işbirliğinde olması için Yönetim Kurulu’nun yaptığı öneriler hakkında karar almak,
j) Derneğin dağılmasına ve malvarlığının dağıtılmasına karar vermek,
k) Yasalarda ya da Dernek Ana Tüzüğünde Genel Kurulda yapılması belirtilen görevleri yerine getirmek,
l) Sağlanacak gelirlerin Yönetim Kurulu ve/veya Dernek üyelerine, personel ücretleri dışında, hiçbir menfaat sağlamamak ve bu gelirlerin sadece Dernek amacına tesis edilmesi kayıt ve şartıyla, ortaklık, iktisadi işletme, vakıf ve yardımlaşma sandığı kurulmasına ya da kurulmuş ve kurulacaklara katılmaya karar vermek ve bu Kararı Genel Kurulun onayına sunmak.
17) Yönetim Kurulu
Derneğin yetkili yönetim organı bulunan Yönetim Kurulu’nun oluşum biçimi aşağıda gösterilmiştir.
a) Yönetim Kurulu, iki (2) yıllık süre için seçilmiş beş (5) asil ve beş (5) yedek üyeden oluşur.
b) Yedek üyeler, boşalan asil üyeliklerin yerlerini alırlar. Yönetim Kurulu üye sayısı, boşalmalar nedeniyle yedeklerin de getirilmesinden sonra, üye tamsayısının yarısından aşağı düşerse yeniden seçim için Genel Kurul bir ay içinde olağanüstü toplantıya çağrılır.
c) Dernek Yönetim Kurulu, Dernek Genel Kurulu tarafından iki (2) yıllığına seçilir. İki yıllık görev süresi, Genel Kurul toplantısının sona ermesinden sonra başlar.
18) Yönetim Kurulu’nun Çalışma İlkeleri
Yönetim Kurulu’nun çalışma ilkeleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Yönetim Kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında bir kararla görev bölüşümü yaparak başkan, başkan yardımcısı, sekreter, sayman ve üyeyi belirler.
b) Yönetim Kurulu en az ayda bir kez olağan olarak toplanır ve gereğinde olağanüstü toplantı yapabilir.
c) Yönetim Kurulu’nun toplantı yeter sayısı üç (3) olup, kararlar çoğunlukla alınır.
d) Yönetim Kurulu Dernek Başkanı’nın çağrısı ve saptadığı gündem doğrultusunda toplanır ve çalışmalarını yapar.
e) Seçilen Yönetim Kurulu Başkanı birbirini takip eden dönemlerde üst üste başkanlık yapamaz. Bir veya birkaç dönem ara verdikten sonra tekrar başkanlığa aday olabilir, bu kuralın değişmesi ancak genel kurul kararı ile mümkün olabilir.
19) Yönetim Kurulu’nun Görev ve Yetkileri
Yönetim Kurulu’nun görev ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir.
a) Türkiye Cumhuriyeti yasaları ve bu Ana Tüzük hükümleri doğrultusunda gereken kararları almak; Genel Kurul kararlarını uygulamak,
b) Derneği Dernek Başkanı aracılığı ile temsil etmek ya da gerektiğinde diğer üyelere de yetki vermek,
c) Çalışma dönemi çalışma programı ile yıllık bütçe yönetmeliği, gelir ve gider çizelgelerini hazırlamak ve uygulamak,
d) Geçen çalışma dönemi çalışma raporu ile bilanço ve gelir gider çizelgelerini hazırlamak,
e) Derneğe üye alınması veya üyelikten çıkarılma hususlarında karar vermek.
f) Genel Kurul Toplantıları’nın tarihini, saatini, yerini ve gündemini saptamak, üyelere duyurmak,
g) Yönetim ve hizmet konuları doğrultusunda görev yapacak komiteler kurmak ve raporları hakkında gereken kararları almak,
h) Derneğin işlerini yürütecek personel ve danışmanları atamak ve gereğinde işlerine son vermek,
i) Dernek Ana Tüzüğü’nün değiştirilmesi ile yönetmeliklerin hazırlanması ve değiştirilmesine ilişkin çalışmalar yapıp, gereken tasarıları Genel Kurulun onayına sunmak,
j) Genel Kurul Toplantıları’nda alınan kararları üyelere ve ilgili yerlere bildirmek,
k) Geçen çalışma dönemi sorumlusu Yönetim Kurulundan görevi ve bilanço gereği Dernek malvarlığını teslim almak ve aynı biçimde gelecek çalışma dönemi Yönetim Kurulu’na teslim etmek,
l) Derneğin amacını gerçekleştirmek için her çeşit kararı almak ve uygulamak,
m) Genel Kurulun yetki vermesi halinde taşınmaz mal satın almak veya taşınmaz mallarını satmak,
n) Genel Kurulun yetki vermesi halinde derneğin federasyona katılması ve ayrılmasını kararlaştırılmak,
o) Yasalarda ya da Dernek Ana Tüzüğünde Yönetim Kurulunca yapılması belirtilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak.
20) Denetim Kurulu
Dernek her türlü denetime açık olduğu gibi iç denetim açısından, Denetim Kurulu Dernek içi denetim görevini yerine getirmekle sorumlu bulunmaktadır. Denetim Kurulu’nun oluşumu ve çalışma ilkeleri ile ilişkili hükümler aşağıda gösterilmiştir.
a) Denetim kurulu, Genel Kurulda iki (2) yıl için seçilmiş üç (3) asil ve üç (3) yedek üyeden oluşur.
b) Denetim Kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında bir Başkan seçer. Denetim Kurulu, kendi başkanının çağrısı üzerine toplanır, Yönetim Kurulu’nun isteği üzerine de denetleme yapabilir. Toplantı ve karar yeter sayısı iki (2) dir.
c) Denetim Kurulu asil üyeliğinde istifa veya başka sebeplerden dolayı boşalma olduğu takdirde yedek üyeler göreve çağrılır.
21) Denetim Kurulu Görev ve Yetkileri
Denetim Kurulu derneğin, tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup tutulmadığını, dernek tüzüğünde tespit edilen esas ve usullere göre ve bir yılı geçmeyen aralıklarla denetler ve denetim sonuçlarını bir rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar.
Denetim Kurulu, gerektiğinde genel kurulun toplantıya çağrılmasını isteyebilir.
22) Derneğin İç Denetimi
Dernekte genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından iç denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim yaptırılabilir. Genel kurul, yönetim kurulu veya bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim yapılmış olması, denetim kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Denetim kurulu tarafından en geç yılda bir defa derneğin denetimi gerçekleştirilir. Genel kurul veya yönetim kurulu, gerek görülen hallerde denetim yapabilir veya bağımsız denetim kuruluşlarına denetim yaptırabilir.
23) Danışma Kurulu
Danışma Kurulu, her genel kurulda seçilir ve ayda bir fiziksel veya çevrimiçi toplanarak derneğin tüzüğü ve amaçları doğrultusunda, strateji ve faaliyetler konularında yönetim kuruluna görüş ve tavsiyelerde bulunur.
Derneğin tüm Onur Üyeleri aynı zamanda Danışma Kurulu’nun da doğal üyesidir.
24) Üye Tahkikat Kurulu
Üye Tahkikat Kurulu derneğe asli üye olmak üzere başvuran kişilerin üyelik şartlarını taşıyıp taşımadığı ile ilgili rapor oluşturur ve Yönetim Kurulu’na sunar.
Üye Tahkikat Kurulu, 3 (üç) asli üyeden oluşur. Üyeler, her Genel Kurul’da seçilir.
Üye Tahkikat Kurulu, aday üyeye ilişkin raporunu yazılı başvurudan itibaren en geç iki (2) hafta içerisinde Yönetim Kurulu’na sunmakla yükümlüdür.
25) Derneğin Şubelerinin Kuruluşu
Dernek, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilir. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu, Dernekler Yönetmeliği’nde belirtilen şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgeleri, şube açılacak yerin en büyük mülki amirliğine verir.
26) Şubelerin Görev ve Yetkileri
Şubeler, tüzel kişiliği olamayan, dernek amaç ve hizmet konuları doğrultusunda özerk faaliyetlerde bulunmakla görev ve yetkili, tüm işlemlerinden doğan alacak ve borçlarından ötürü kendisinin sorumlu olduğu dernek iç örgütüdür.
27) Şubelerin Organları ve Şubelere Uygulanacak Hükümler
Şubenin organları, Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu’ dur.
Genel Kurul, şubenin kayıtlı üyelerinden oluşur. Yönetim Kurulu, beş asil ve beş yedek, denetim kurulu ise üç asil ve üç yedek üye olarak şube Genel Kurulunca seçilir.
Bu organların görev ve yetkileri ile bu tüzükte yer alan dernekle ilgili diğer hükümler, mevzuatın öngördüğü çerçevede şube’de de uygulanır.
28) Şubelerin Genel Kurullarının Toplanma Zamanı ve Genel Merkez Genel Kurulunda Nasıl Temsil Edileceği
Şubeler, Genel Kurul olağan toplantılarını genel merkez Genel Kurulu toplantısından en az iki ay önce bitirmek zorundadırlar.
Şubelerin olağan Genel Kurulu, 2 yılda bir, Ocak ayı içerisinde, şube yönetim kurulunca belirlenecek gün yer ve saatte toplanır.
Şubeler, Genel Kurul sonuç bildiriminin bir örneğini toplantının yapıldığı tarihi izleyen otuz gün içinde mülki idare amirliğine ve dernek genel merkezine bildirmek zorundadırlar.
Şubeler, şube sayısı üçe kadar genel merkez Genel Kurulunda tüm üyelerin doğrudan katılımı ile; şube sayısı üçten fazla olması durumunda ise, şubede kayıtlı her yirmi (20) üye için bir (1), arta kalan üye sayısı 10‘dan fazla ise bu üyeler içinde bir olmak üzere şube Genel Kurulunda seçilecek delegeler aracılığı ile genel merkez Genel Kuruluna katılma hakkına sahiptir.
Genel merkez Genel Kuruluna en son şube Genel Kurulunda seçilen delegeler katılır. Genel merkez Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri genel merkez Genel Kuruluna katılır, ancak şube adına delege seçilmedikleri sürece oy kullanamazlar.
Şubelerin Yönetim veya Denetim Kurulunda görevli olanlar genel merkez Yönetim veya Denetim Kuruluna seçildiklerinde şubedeki görevinden ayrılırlar.
29) Temsilcilik Açma
Dernek, gerekli gördüğü yerlerde dernek faaliyetlerini yürütmek amacıyla yönetim kurulu kararıyla temsilcilik açabilir. Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından o yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir. Temsilcilik, dernek genel kurulunda temsil edilmez.
30) Çalışma Dönemi ve Bütçe
Derneğin çalışma dönemi 1 Ocak’ta başlar ve 31 Aralık’ta sona erer. İşletme hesabı esasına göre kayıt tutulması durumunda yılsonlarında (31 Aralık) (Dernekler Yönetmeliği EK-16’da belirtilen) “İşletme Hesabı Tablosu” düzenlenir. Bilanço esasına göre defter tutulması durumunda ise, yılsonlarında (31 Aralık), Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosu düzenlenir.
31) Derneğin Gelirleri
Derneğin gelirleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Giriş Ödentisi (Kayıt Ödentisi): Bir defaya özgü olmak üzere her çalışma dönemi bütçesinde üyeliğe kabul edilen üyeler için öngörülen ödenti olup yönetim kurulunca belirlenir.
b) Yıllık Ödenti (Üyelik Ödentisi): Üyeler için her çalışma bütçesinde öngörülen ve üyeliğin devamı süresince ödenmesi zorunlu ödenti yönetim kurulunca belirlenir
c) Şube ödentisi: Derneğin genel giderlerini karşılamak üzere şubeler tarafından üyelerden tahsil edilen ödentilerinin %50’si altı ayda bir genel merkeze gönderilir.
d) Yararlanma payı: Üyelerle konukları ve yararlanma konumlarında bulunanların dernek, lokal ve tesislerinden yararlanmak istedikleri takdirde çalışma dönemi bütçesinde öngörülen ücreti ödemek zorundadırlar,
e) Dernek taşınır ve taşınmaz malları ile haklarının kiraya verilmesinden sağlanan gelirler ile taşınır değerler gelirleri,
f) Her türlü koşullu ya da koşulsuz bağış, vasiyet ve yardımlar ile Yardım Toplama Kanunu Hükümleri uyarınca sağlanacak yardımlar,
g) Ortaklıklar, İktisadi işletmelerden sağlanacak gelirler,
h) Dernek malvarlığından elde edilecek gelirler,
i) Proje gelirleri
j) Diğer gelirler.
32) Gelir ve Gider İşlemleri
Giriş ödentisinin tamamı üyelik başvurusunun kabulü bildirimi sırasında alınır. Yıllık ödenti (12) on iki eşit taksite bölünüp aylık olarak hesap edilerek her aya düşen miktar ayın ilk haftası alınır, üyelik başvurusunun kabul tarihinden itibaren aidat alınır.
Dernek gelirleri, (Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de örneği bulunan) “Alındı Belgesi” ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer.
Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak derneğin, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için (Dernekler Yönetmeliği EK-13’te örneği buluna) “Gider Makbuzu” veya “Banka Dekontu” gibi belgeler harcama belgesi olarak kullanılır.
Dernek tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri (Dernekler Yönetmeliği EK-14’te örneği bulunan) “Ayni Yardım Teslim Belgesi” ile yapılır. Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneğe yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise (Dernekler Yönetmeliği EK-15’te örneği bulunan) “Ayni Bağış Alındı Belgesi” ile kabul edilir.
Bu belgeler; Ek-13, Ek-14 ve Ek-15’te gösterilen biçim ve ebatta, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan, kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılacak form veya sürekli form şeklinde bastırılır. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak belgelerin, belirtilen nitelikte olması zorunludur.
Alındı Belgeleri
Dernek gelirlerinin tahsilinde kullanılacak “Alındı Belgeleri” (Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de gösterilen biçim ve ebatta) yönetim kurulu kararıyla, matbaaya bastırılır.
Alındı belgelerinin bastırılması ve kontrolü, matbaadan teslim alınması, deftere kaydedilmesi, eski ve yeni saymanlar arasında devir teslimi ve alındı belgesi ile dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler tarafından bu alındı belgelerinin kullanımına ve toplanılan gelirlerin teslimine ilişkin hususlarda Dernekler Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre hareket edilir.
Yetki Belgesi
Yönetim Kurulu asil üyeleri hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle, Yönetim Kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden (Dernekler Yönetmeliği Ek-19’da yer alan) “Yetki Belgesi” dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek Yönetim Kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim Kurulu asil üyeleri yetki belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.
Yetki belgelerinin süresi Yönetim Kurulu tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.”
Gelir ve Gider Belgelerinin Saklama Süresi;
Defterler hariç olmak üzere, dernek tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanır.
33) Derneğin Defter Tutma Esas Ve Usulleri Ve Tutulacak Defterler
Dernekte, işletme hesabı esasına göre defter tutulur. Ancak, yıllık brüt gelirin Dernekler Yönetmeliğinin 31. Maddesinde belirtilen haddi aşması durumunda takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutulur.
Bilanço esasına geçilmesi durumunda, üst üste iki hesap döneminde yukarıda belirtilen haddin altına düşülürse, takip eden yıldan itibaren işletme hesabı esasına dönülebilir.
Yukarıda belirtilen hadde bağlı kalmaksızın yönetim kurulu kararı ile bilanço esasına göre defter tutulabilir.
Derneğin ticari işletmesi açılması durumunda, bu ticari işletme için, ayrıca Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter tutulur.
Kayıt Usulü
Derneğin defter ve kayıtları Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esasa uygun olarak tutulur.
Tutulacak Defterler
Dernekte, aşağıda yazılı defterler tutulur.
İşletme hesabı esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1) Karar Defteri: Yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
2) Üye Kayıt Defteri: Derneğe üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu deftere işlenebilir.
3) Evrak Kayıt Defteri: Gelen ve giden evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.
4) İşletme Hesabı Defteri: Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.
5) Alındı Belgesi Kayıt Defteri: Alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir.
6) Demirbaş Defteri: Derneğe ait demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan düşürülmesi bu deftere işlenir.
Alındı Belgesi Kayıt Defteri ile Demirbaş Defterinin tutulması zorunlu değildir.
b)Bilanço esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1-(a) bendinin 1, 2 ve 3 üncü alt bentlerinde kayıtlı defterler bilanço esasında defter tutulması durumunda da tutulur.
2-Yevmiye Defteri ve Büyük Defter: Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.
Defterlerin Tasdiki
Dernekte, tutulması zorunlu olan defterler (Büyük Defter hariç), kullanmaya başlamadan önce il dernekler müdürlüğüne veya notere tasdik ettirilir. Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan Yevmiye Defteri’nin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.
34) Ana Tüzük Değişikliği
Tüzük değişikliğinin yapılabilmesi için genel kurul toplantısına katılma hakkı bulunan üyelerin üçte ikisinin ( 2/3 ) ilk toplantıda hazır bulunması gereklidir. İlk toplantıda çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantıda üye sayısı ne olursa olsun tüzük değişikliği görüşülür. Ancak ikinci toplantıya katılan üyelerin sayısı Yönetim ve Denetim Kurulu üye sayısının iki katından az olamaz. Tüzük değişikliğine ilişkin kararlar her iki toplantıda da 2/3 oy çokluğu ile alınır.
35) Derneğin Feshi ve Mal Varlığının Tasfiye Şekli
Dernek Genel Kurulu her zaman derneğin feshine karar verebilir. Bu konuda Dernekler Kanunu hükümlerinin öngördüğü usuller uygulanır. Fesih halinde, derneğin mevcut mal varlığı aynı veya benzer amaçlı bir derneğe ya da vakfa bağışlanır. Bu karar nezdinde derneğin mal varlığı Genel Kurulun derneğin feshine karar verebilmesi için, tüzüğe göre genel kurula katılma hakkına sahip bulunan dernek üyelerinin en az üçte ikisinin ( 2/3 ) toplantıda hazır bulunması şarttır.
İlk toplantıda bu çoğunluğun sağlanamaması halinde üyeler ikinci toplantıya çağrılır. İkinci toplantıya katılan üye sayısı ne olursa olsun fesih konusu görüşülebilir. Feshe ilişkin kararın, toplantıda hazır bulunan üyelerin üçte iki ( 2/3 ) çoğunluğu ile verilmesi zorunludur.
Derneğin feshi Yönetim Kurulu tarafından beş (5) gün içinde ilçe kaymakamlığına yazıyla bildirilir.
36) Yönetmelikler
Dernek Ana Tüzüğü hükümleri hakkında Yönetim Kurulu serbesttir. Üyeler Yönetim Kurulu’nun hazırlayacağı yönetmelik hükümlerine uygulamakla yükümlüdür.
37) Hüküm Eksikliği
Bu Ana Tüzüğün uygulanması sırasında hüküm eksikliğinde Dernekler Kanunu ile Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır.
38) Yürütme
Bu Ana Tüzük Hükümlerini yürütmeye Yönetim Kurulu yetkilidir.
39) Derneğin Borçlanma Usulü
Dernek amacını gerçekleştirmek ve faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyulması halinde yönetim kurulu kararı ile borçlanma yapabilir. Bu borçlanma kredili mal ve hizmet alımı konularında olabileceği gibi nakit olarak da yapılabilir. Ancak bu borçlanma, derneğin gelir kaynakları ile karşılanamayacak miktarlarda ve derneği ödeme güçlüğüne düşürecek nitelikte yapılamaz.